تفسیر رساله رومیان

  مقدمه

 یکی از بانفوذترین و پرجنجالترین متون کتاب مقدس که در تاریخ اصلاحات کلیسا از بدو تولدش تا به امروز و زندگی روحانی ایماندارن به مسیح نقش داشته، رسالۀ رومیان می باشد.

 بوستان

آگوستین در سال 386 م که در بوستان دوست خود آلیپیوس نشسته بود، به شرارت خود اندیشیده، گریه می کرد، در همان حال صدای کودکی را شنید که به لاتین می گفت: توله لگه، توله لگه[1]، یعنی بردار و بخوان، بردار و بخوان؛ او طومار رومیان را که در کنارش بود برداشت و اولین متنی را که به چشمش آمد، خواند.

 «و با شایستگی رفتار کنیم چنانکه در روز، نه در بزمها و کرها فسق و فجور و نزاع و حسد؛ 

بلکه عیسی مسیح خداوند را بپوشید و برای شهوات جسمانی تدارک نبینید.» (رومیان 13: 13-14)

 و در همان لحظه تحولی بنیادی در زندگیش اتفاق افتاد. او در خصوص این تجربه می گوید:

 بیشتر از این دیگر نخواندم، در واقع احتیاجی نبود تا بیشتر، این بخش را مطالعه کنم. به این جهت که به محض اینکه جمله به پایان رسید، نوری بر قلبم تابید و تمامی شکهایم ناپدید گشته، اطمینان قلبی حاصل کردم[2]. 

 او در آن زمان به مسیح ایمان آورده و به کار نجات بخش او اعتماد می کند. آگوستین تنها الهیات دانی است که تفکرات و الهیات او به مدت هزار سال کلیسا را تحت تاثیر قرار داد و بسیاری از شاخه های مسیحی از او الهام گرفته اند؛ الهیات دانی که به نظر می رسد تحولات فکری و خداشناسی وی تاثیر پذیرفته از این رسالۀ زیبا بوده است.

 ویتنبرگ

درست هزار سال پس از آن، مارتین لوتر، که راهب مکتب آگوستینی بود، در کلیسای کاتولیک خدمت می کرد؛ او رسالۀ رومیان را به شاگردان خود در دانشگاه ویتنبرگِ آلمان تعلیم می داد؛ هر چقدر که این رساله را بیشتر و عمیقتر مطالعه می کرد، متقاعدتر می گشت که موضوع اصلی پولس در این رساله، پارساشمرده شدگی تنها به وسیلۀ ایمان است. او می نویسد:

واقعا تمایل داشتم که رسالۀ پولس رسول به رومیان را بفهمم، تنها چیزی که در بین من و درک این رساله حائل گشته بود، عبارت «عدالت خدا بود»، زیرا که فهم من از این عبارت این بود که خدا عادل است و عادلانه گناهکار را مجازات        می کند…شبانه روز فکر کردم… تا متوجه شدم که عدالت خدا، آن عدالتی است که محض ایمان و رحمت خود، ما را به وسیلۀ ایمان، پارسا می شمارد؛ از آن پس، احساس کردم که از نو زاده شده ام و از دروازه های باز عبور کرده، وارد فردوس گشته ام؛ تمام کتاب مقدس، معنای تازه ای برای من پیدا کرده بود، با در نظر گرفتن اینکه «عدالت خدا» مرا با نفرت پر ساخته بود، اکنون برای من به طرز غیرقابل بیانی شیرین گشته بود که بی نهایت دوستش داشتم. این بخش از نوشتۀ پولس، برای من دروازه های آسمان گشته بود. [3]

 از ملنکتن  تا  پکر

فیلیپ ملنکتن، یکی از نخبگان اصلاحات در خصوص رسالۀ رومیان می گوید که این نامه، خلاصه ای از آموزه های ایمان مسیحی است.[4] قرنها پس از آن، جان وسلی نیز که خادم دست گذاری شدۀ کلیسای انگلستان بود، همانند مارتین لوتر در خصوص معنای انجیل سردرگم بود؛ او در بعد از ظهر چهارشنبه، 24 میِ 1738م می نویسد:

 بدون اینکه مایل باشم، به جمعی در خیابان آلدرزگیت رفتم، در جایی که مقدمۀ نوشتۀ لوتر بر رسالۀ رومیان قرائت می شد؛ یک ربع به ساعت 9 بود و خوانش این رساله در خصوص چگونگی تغییر قلب توسط خدا بود. «خدا به واسطۀ ایمان به مسیح، قلب را تغییر می دهد.» احساس کردم قلبم به شدت گرم شد. احساس کردم که به مسیح اعتماد کرده ام. تنها مسیح، به جهت نجات به من بخشیده شد و گناهانم را از من گرفت، و مرا از قانون گناه و مرگ رستگار ساخت.

 جان کالوین در مورد رسالۀ رومیان می گوید:

 زمانی که شخص در مورد رسالۀ رومیان فهم می یابد، دروازه ای روی او گشاده می گردد که او را به گنجهای مخفی و بسیار کتاب مقدس روبرو می سازد. [5]

 مارتین لوتر در خصوص رساله به رومیان می گوید:

 رسالۀ رومیان، سردسته و والاترین بخش عهد جدید و ناب ترین بخش انجیل است. نه تنها ارزش دارد تا هر مسیحی آن را کلمه به کلمه بداند، بلکه باید خود را هر روزه با آن مشغول گرداند، این رساله چون نان روزانۀ جان است[6]

 فردریک گودت، مفسر برجستۀ سوئیسی می گوید:

 رسالۀ رومیان، شکوه ایمان مسیحی است.[7]

 مترجم بنام کتاب مقدس، ویلیان تیندل در مقدمۀ کتاب خود در مورد رسالۀ رومیان می نویسد:

 این رساله اصلی ترین و عالی ترین بخش عهد جدید بوده، و ناب ترین بخش انجیل را به ما معرفی می کند، و همینطور راه و چراغی به سوی تمام کتاب مقدس است. کسی نمی تواند به اندازۀ کافی و یا بیش از حد این کتاب را مطالعه کند؛ هر چقدر بیشتر آن را بجویی (مطالعه کنی) خوشایندتر و آسانتر  می گردد؛ هر چقدر اساسی تر آن را بررسی نمایی، چیزهای نهانی در آن یافت می گردند. گنجهای پنهان روحانی در آن نهاده شده اند.[8]

 مفسر محبوب کلام، دونالد گری بارنهاوز که به مدت یازده سال، روزانه از رسالۀ رومیان در برنامۀ رادیویی خود تعلیم می داد می گوید:

 یک دانشمند ممکن است که بگوید، شیر مادر، کاملترین غذای انسانی است و شاید تحلیلی از اجزای ترکیب دهندۀ آن را به شما ارائه داده، فهرستی از ویتامینهای موجود در آن و همینطور میزان کالری آن را به شما نشان دهد. یک کودک، بدون اینکه با ترکیبات و محتویات شیر آشنایی داشته باشد، آن را مصرف کرده، هر روز رشد می کند، لبخند می زند و با وجود عدم دانش (در خصوص محسنات شیر) بزرگ می شود؛ حقیقت ژرف کلام خدا نیز اینگونه است.[9]

 جی آی پکر می گوید:

 در سرتاسر تاریخ مسیحیت، همه متفق القول بوده اند که رسالۀ پولس رسول به رومیان اوج و قلۀ کتاب مقدس است، مکانی که تمام موضوعات کتاب مقدسی در یک چشم انداز وسیع، کنار هم به تصویر کشیده شده است: خدا، انسان، گناه، فیض، شریعت، داوری، نقشۀ رستگاری، برگزیدگی، تباهی، نقش و کار شخص مسیح، خدمت روح القدس، اعمال، خلقت، فدیه، مکاشفه، عدالت، تقدیس، امید مسیحی، سرشت کلیسا، جایگاه یهودیان و امتها در نقشۀ فدیۀ بشر، فلسفۀ کلیسا و تاریخ دنیا، پیغام و معنای عهد عتیق، اهمیت تعمید، اصول سرسپردگی شخصی، اخلاقیات و مشارکت مسیحی، صورت دینداری و بی دینی؛ تمامأ در اینجاست…»[10]

 و جان کریسوستوم، اسقف انطاکیه در قرن پنجم م، هر هفته این رساله را با صدای بلند قرائت   می کرد.

 دو پهلو

اهمیت این رساله نه تنها در تاکید الهیات دانان گذشتۀ تاریخ کلیسا و پژوهشگران معاصر مشاهده می شود، بلکه مباحث الهیاتی متعددی نیز سرچشمه گرفته از این نامه می باشند؛ آن اختلافات الهیاتی که منجر به شقاقهای کلیسایی، مانند اعتراض اصلاحگران بر الهیات کاتولیک گردید؛ نیز تنش های خداشناسی آرمنینها و کالونیستها (آموزۀ برگزیدگی و ارادۀ آزاد، تباهی کامل و سرشت ایمان نجات بخش و …) همگی نشان دهندۀ اهمیت این رساله و نفوذ آن بر تفکرات و الهیات مسیحی و توجه شگفت انگیز کلیسا بر آن است. نکتۀ جالب و دوپهلویی که در خصوص این رساله وجود دارد، ماهیت و مقصود آن در ارائۀ انجیلی است که قصد اتحاد داشته، و نصیحتهای کاربردی پولس که در حفظ اتحاد در حین وجود تنوع، در نهایت موجب شقاقهایی گردید که تا به امروز شِفا نیافته اند.

این مباحث و مناظرات تنها به برخوردهای تاریخی کاتولیکها و پروتستانها، اصلاحگران و آرمنینها البته ختم نمی شود؛ بلکه گفتگوهای تازه ای در خصوص چگونگی خوانش این کتاب و درک این رساله در زمینۀ ذهنی و مذهبی حاکم در آن زمان، وارد صحنه شده، دریای پرتلاطم مباحث الهیاتی، با نجواهای طرفداران «چشم انداز تازه ای بر پولس»، خروشانتر گشته است![11]

 ادوین کشیش آبنوس